Ελληνικά
English
Το μέλλον της εργασίας
Η εργασία υφίσταται ήδη μεγάλες αλλαγές λόγω της τεχνολογικής προόδου, της διεθνοποίησης των αγορών, των νέων μεθόδων παραγωγής και των δημογραφικών εξελίξεων.
H ανάπτυξη νέων τεχνολογιών επιφέρει ανακατατάξεις στον κόσμο της εργασίας, που επηρεάζουν το σύνολο των κλάδων και επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
Η αποκαλούμενη «Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση» οικοδομείται πάνω στην Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση -γνωστή και ως Ψηφιακή Επανάσταση -, δηλαδή πάνω στην εξάπλωση των υπολογιστών και της αυτοματοποίησης και δεν αποτελεί απλή μετεξέλιξή της, γιατί παρουσιάζει και σημαντικές διαφορές απ’ αυτήν.
Πρώτον, αναπτύσσονται καινοτομίες σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence), η ρομποτική, η τρισδιάστατη εκτύπωση (3D), το ίντερνετ των πραγμάτων (internet of things), το υπολογιστικό νέφος (cloud computing), οι νανοτεχνολογίες κ.λπ, που διαδίδονται με υψηλή ταχύτητα, επηρεάζοντας όλες τις χώρες και περιοχές του πλανήτη.
Δεύτερον, οι αναδυόμενες νέες τεχνολογίες, σε συνδυασμό με την άνοδο των διαδικτυακών πλατφορμών πώλησης αγαθών και υπηρεσιών (π.χ. Airbnb, Ebay, Booiking), που συγκεντρώνουν τις δραστηριότητες σε πολλούς τομείς (στέγαση, οικιακές υπηρεσίες, μεταφορές κ.λπ), προκαλούν βαθιά ρήγματα σε παραδοσιακές αγορές και μορφές οργάνωσης της εργασίας, επιταχύνουν τις συναλλαγές, διαμορφώνουν νέες καταναλωτικές συνήθειες, αλλάζουν τον τρόπο που εργαζόμαστε, ψυχαγωγούμαστε, εκπαιδευόμαστε και αποκτάμε δεξιότητες, αλλάζουν τις κοινωνικές και συναλλακτικές μας σχέσεις.
Οι αλλαγές στον τομέα της εργασίας είναι τέτοιας εμβέλειας που μπορούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες για απασχόληση σε παγκόσμια κλίμακα, λόγω της εμφάνισης νέων μορφών εργασίας και της αύξησης της αυτονομίας και της ευελιξίας στον καθορισμό του χρόνου, τόπου και τρόπου εκτέλεσης της εργασίας.
Ενέχουν όμως και κινδύνους για περιθωριοποίηση ατόμων και ομάδων που δεν θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν την ταχεία διάδοση των καινοτομιών και τις ραγδαίες αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας.
Συγκεκριμένες θέσεις εργασίας αναπόφευκτα θα χαθούν λόγω του αυτοματισμού, αν και μέχρι στιγμής οι επιπτώσεις αυτές αφορούν μικρό σχετικά μέρος του συνόλου της απασχόλησης (εκτιμάται ότι ένα ποσοστό 5%-10% των θέσεων εργασίας θα αυτοματοποιηθούν πλήρως).
Την ίδια ώρα όμως δημιουργούνται και νέες ειδικότητες και θέσεις εργασίας. Οι νέες θέσεις που θα δημιουργηθούν και όσες θα μετασχηματιστούν θα απαιτούν αναβάθμιση υφιστάμενων και απόκτηση νέων δεξιοτήτων.
Οι άνθρωποι πρέπει να είναι σε θέση να ακολουθήσουν αυτές τις εξελίξεις, και για να γίνει αυτό πρέπει να αποκτήσουν τα απαραίτητα εφόδια που θα τους επιτρέψουν με επιτυχία να αξιοποιήσουν τους νέους αυτοματισμούς προς όφελος τόσο των ίδιων όσο και της οικονομίας ως σύνολο.
Οι εξελίξεις αυτές αναπόφευκτα θα παρατείνουν μια τάση που ήδη καταγράφεται τις τελευταίες δεκαετίες στις αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, με τη ζήτηση στην αγορά εργασίας να κατευθύνεται προς άτομα με αυξημένες δεξιότητες και καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης.
Το εκπαιδευτικό σύστημα συνεπώς αναδεικνύεται, περισσότερο από ποτέ, ως βασικό εργαλείο θωράκισης της κοινωνίας από τον κίνδυνο της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Το στοίχημα επομένως για όλες τις χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, είναι να σχεδιαστούν μέτρα προσαρμογής των επιχειρήσεων, του υφιστάμενου και του μελλοντικού εργατικού δυναμικού, στις αλλαγές που φέρνει η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση για το μέλλον της εργασίας, ώστε να γίνει ομαλά η μετάβαση στη νέα εξελιγμένη ψηφιακή εποχή.
Αυτές οι αλλαγές έχουν σηματοδοτήσει την ανάγκη για ευελιξία, όχι μόνο στις επιχειρήσεις, αλλά και στην αγορά εργασίας καθώς και στο ίδιο το εργατικό δυναμικό.
Όπως διαφαίνεται, η μεγαλύτερη πρόκληση για το μέλλον της εργασίας έγκειται στη δημιουργία ικανού μεριδίου θέσεων απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης, υψηλής αμοιβής και καλών συνθηκών εργασίας.
Μόνο έτσι θα επιτευχθεί παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών υψηλών προδιαγραφών και προστιθέμενης αξίας, οι οποίες να συντηρήσουν και να βελτιώσουν το γενικό επίπεδο οικονομικής δραστηριότητας και ευημερίας.
Οι κύριες τάσεις που καταγράφονται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο αναφορικά με τις μεταβολές στον κόσμο της εργασίας είναι οι ακόλουθες :
· Ανάγκη επικαιροποίησης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων όλου του εργατικού δυναμικού.
· Όλα τα επαγγέλματα και οι θέσεις εργασίας θα απαιτούν βασικές ψηφιακές δεξιότητες (το 35% των βασικών δεξιοτήτων που θα απαιτούνται στο εργασιακό περιβάλλον το 2020 θα έχουν διαφοροποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν ή θα είναι εντελώς νέες).
· Απόκτηση δεξιοτήτων που θα μπορούν να αναγνωρισθούν, να χρησιμοποιηθούν και να μεταφερθούν σε διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα και περιοχές του πλανήτη.
· Αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας με εναλλασσόμενα δίκτυα μικρών και ευέλικτων ομάδων εργαζομένων διασυνδεδεμένων μέσω των νέων τεχνολογιών.
Συνεπώς, επιτακτική καταγράφεται η ανάγκη για σχεδιασμό σε :
· αναβάθμιση των δεξιοτήτων του υφιστάμενου εργατικού δυναμικού
· πρόγνωση αναγκών και παραγωγή νέων δεξιοτήτων που να ανταποκρίνονται στη φύση των νέων θέσεων εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν
· διευκόλυνση της προσαρμογής στις απαιτητικές συνθήκες της αγοράς εργασίας των νεοεισερχόμενων ατόμων και των ανέργων
· ενσωμάτωση της πρακτικής άσκησης σε όλα τα προγράμματα των Ιδρυμάτων Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης
· υιοθέτηση ειδικών προγραμμάτων για μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους και για απολυμένους, με στόχο την άμεση επανένταξή τους στην αγορά εργασίας
· προώθηση εναλλακτικών μορφών μάθησης
· προώθηση συμπράξεων μεταξύ των επιχειρήσεων και των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων με στόχο την προώθηση της καινοτομίας και την εξασφάλιση της εφαρμογής της.
Πηγές:
ILO (International Labour Organization)
ΣΕΒ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών)
ΟΗΕ (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών)
Leave a comment